Historia i charakterystyka kościoła w Pielgrzymce

Autor: Zbigniew Mosoń°, Data dodania: 2020-10-05 10:57:04, Aktualizacja: 2020-11-02 23:48:47, Odsłon: 1161

Kościół p.w. św. Jana Nepomucena (dawniej św. Małgorzaty) – Świechowski, Kozaczewska – Golasz, Kozaczewski), w Pielgrzymce.

Kościół p.w. św. Jana Nepomucena (dawniej św. Małgorzaty – Świechowski, Kozaczewska – Golasz, Kozaczewski), w Pielgrzymce.

Datuje się go (Z. Świechowski) na II ćw. XIII w. Pierwsza wzmianka o kościele z 1305 r. (Panzram, Bernhard, „Geschichtliche Grundlagen der ältesten schlesischen Pfarrorganisationen”). Lutsch wskazuje na rok 1335, jako datę pierwszej informacji.

Kościół przebudowano w czasach nowożytnych. Pierwotny kościół był budowlą jednonawową z kwadratowym prezbiterium. Wymiary: prezbiterium – 7,60 x 7,60 m, nawa – 14,13 x 10,70 m.

Zbudowany z kamienia łamanego z ciosami z piaskowca. Z pierwotnej świątyni zachowały się jedynie mury nawy i północna ściana prezbiterium. Kościół przebudowano w latach 1517-79 dodając nowe sklepienie i wieżę (data 1579 widnieje na przyporze przy prezbiterium). Zniesiono dawne prezbiterium, zastępując je nowym, na szerokość nawy. Dobudowano kruchty: północną i południową.

W latach 1660 – 1742 pełnił funkcję kościoła ucieczkowego. Kolejna przebudowa (aut. prawdop. G. Simonettiego) miała miejsce na początku XVIII w. Posadowiono empory oraz podwyższono wieżę.

Obecnie budowla z prostokątną nawą i prezbiterium oraz wieżą, na dole kwadratowa, górą ośmioboczną.

Dwa portale: pierwszy, półkolisty w ścianie północnej z charakterystycznymi krzyżami w tympanonie. Portal ryzalitowy, uskokowy z dwiema parami kolumienek (pierwotnie z trzema). Hans Lutsch datuje go na 1517 r. (chyba ze względu na datę wykutą na portalu, która prawdop. została zatarta).

Ościeża ujęte w dwie służki zwieńczone kielichami kwiatów. Drugi portal uskokowy w ścianie zachodniej zachowany we fragmentach. Zwieńczony szczytem i zabudowany wieżą, również w zwieńczeniu umieszczono krzyż. Trzeci portal o laskowatych od 1/3 wysokości ościeżach, prowadzący z kruchty północnej na empory.

Na wieży balkonik z ażurową balustradą, podobny do tego z kościoła w Twardocicach.

Sklepienie kolebkowe z XVIII w. Wewnątrz dwupiętrowe empory z kolatorską emporą w prezbiterium (1-kondygnacyjną).

Empory ozdobione w malowidła w polach prostokątnych przedstawiające: w dolnej kondygnacji – sceny ze Starego Testamentu, w górnej – motywy z Nowego Testamentu. Wskutek rozebrania części empor w 1958 r. malowideł w dolnej części jest 15, a w górnej 11 (Steinborn, 1971 r.). Autorka w drugiej edycji „Złotoryja – Chojnów – Świerzawa” wskazuje na atrakcyjność sceny „Kuszenie na pustyni” podkreślając „dobrze zakomponowany, pastelowy koloryt rokokowego pejzażu”.

Na sklepieniu kościoła sceny z życia Chrystusa i Marii.

Z tego samego okresu pochodzi barokowy ołtarz o dekoracji ornamentów regencyjnych, ambona i prospekt organowy.

Kamienna, renesansowa chrzcielnica z 1612 r., liczne epitafia.

Hans Lutsch wskazuje na dwa ważne obrazy olejne: portret Valentina von Rederna (1790 r.) i portret kobiety z rodu von Bock i von Pollack z 1820 r. Wspomina również o kielichu z poł. XVII w., złoconym, zdobionym biżuterią.

Piec z XIX w., o którym mówią niektóre przewodniki, który kiedyś był za ołtarzem, obecnie jest w świetlicy przykościelnej, tzw. "kolibie"

Dookoła kościoła lapidarium z licznymi epitafiami i płytami nagrobnymi, prawdopodobnie nie wszystkimi pochodzącymi z tego kościoła.


Polska / Województwo dolnośląskie / Powiat złotoryjski / Pielgrzymka / Kościół św. Jana Nepomucena

moose | 2020-10-26 15:46:50

Zbigniew - wklejaj proszę tekst jako "paste as plain text" - bez formatowania, bo się robią dziwne białe ramki.